İzmirli Sudenaz Çelik, Brezilya Bilim Olimpiyatları Mostratec-2017 proje yarışmasında Mars’ı yaşanabilir hale getirmek için hazırladığı proje ile dünya birincisi oldu.
Geçtiğimiz aylarda yapay yumurta hipotezi ile bebek özlemi çeken ailelere umut olan, 20 yıldır tüp bebek konusunda çalışmalar yapan ve çalışmaları bilimsel dergiler tarafından kabul edilen Uşaklı Prof. Dr. Önder Çelik’in kızı Sudenaz Çelik’in hayalini ise NASA’da çalışmak süslüyor. Küçüklüğünden beri evrene, gezegen bilimine büyük ilgi duyduğunu, yaklaşık bir buçuk yıl önce Mars’ta nasıl yaşam olabileceği üzerine çalışmaya başladığını anlatan Sudenaz Çelik, nükleer silahların varlığı, çevre kirliliği gibi etkenlerin dünyadaki yaşam alanlarını tehdit ettiğini, bu nedenle insanların evrende yeni bir yaşam alanına ihtiyaç duyduğunu belirterek, Mars’ın atmosferindeki gazların, aşırı soğuk gibi nedenlerle yaşama izin vermediğini anlattı. Hazırladığı “Mars’ı yaşanabilir kılmak” adını verdiği çalışmayla Brezilya’da 23-27 Ekim’de düzenlenen Mostratec proje yarışmasında matematik, fizik ve gökbilimleri dalında birincilik elde eden Çelik, projesini şöyle anlattı:
“Mars’ı, özel bakteriler ve su yosunları göndererek yaşanılabilir kılabiliriz. Proje önce Mars’a siyah pigment salgılayan ‘formidyum’ adı verilen bakteriyi yollamayı içeriyor. Bu bakteri gezegendeki buzulların üstüne yerleştiğinde siyah pigment salgılayacak. Güneş ışığını emecek siyah pigmentler buzulun erimesine yol açıyor. Buzullar üzerinde delikler açılacak. Soğukta mikroorganizmalar için korunaklı olan bu deliklerin benzerleri Kuzey Kutbu’nda da var. Sonra bu deliklere su yosunları yerleştiriyoruz. Güneş ışığı alan bu yosunlar fotosentez yaparak şeker, protein ve oksijen üretiyor.”
Açığa çıkan oksijenin atmosfere karışacağını, üretilen şekerin de Mars’ın verimsiz toprağına karışıp verimli hale getireceğini ifade eden Çelik; “Mars’ın gaz içeriği bol miktarda metan içerdiği için yaşama imkan vermiyor. Bu metandan kurtulmak için de ‘oksiferi’ adı verilen bakteriyi kullanacağız. Bu bakteri, metanı ana besin maddesi olarak biliyor. Mars’a gönderirsek atmosferdeki metanı yiyip gaz içeriğini iyi yönde değiştirecek. Buzulların erimesi nedeniyle havaya karbondioksit ve amonyum salınıyor. Bu da Mars’ın yüzeyinin ısınmasını sağlayacak. Bunlar atmosfere yükselince atmosfer kalınlaşacak ve sera etkisi göstermeye başlayacak. Böylece yansıyan güneş ışınları tutacak ve Mars ısınmaya başlayacak.” dedi.
– Sudenaz Çelik’in projesi NASA’da…
Çelik, projenin çok düşük maliyetle Mars’ı yaşanabilir hale getirmeyi önerdiğini vurgulayarak, insan göndermeye gerek duymaması, bütün işi bakteri ve su yosunlarının yapacak olmasıyla jürinin dikkatini çektiğini söyledi. Projesini hayata geçirmek istediğini vurgulayan Çelik, “Projeyi NASA’ya gönderdim. Şu an değerlendirme aşamasında. Hayalim NASA’da çalışmak. Umarım projem insanlar için bir umut ışığı olur.” ifadelerini kullandı.